اثر نانو ذرات نقره بر برخی شاخص های خون شناسی، تغییرات بافت آبشش و بیان ژن متالوتیونئین در گربه ماهی رنگین کمان pangasianodon hypophthalmus

با رشد کنونی نانوفناوری و افزایش تعداد محصولات نانو، این صنعت به یک رکن مهم در اقتصاد جهانی تبدیل شده است. محیط های آبی که بسیار آسیب پذیر هستند، محل رسوب و تجمع بسیاریاز این نانو ذرات هستند. از میان طیف وسیع نانوذرات، نانوذرات نقره به دلیل خاصیت ضدمیکروبی کاربرد گسترده ای دارند. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی اثرات محتمل نانوذرات نقره بر برخی ویژگی های فیزیولوژیک گربه ماهی رنگین کمان pangasianodon hypophthalmus است. هشتاد و پنج قطعه گربه ماهی رنگین کمان ( 26/0 ± 12 گرم و 46/0 ± 7/10 سانتی متر) یه طور تصادفی در 5 تانک شیشه ای (حجم کلی 100 لیتر) استقرار یافت. آزمایش در 5 تیمار شامل: غلظت های µg/l 1 نانوذرات نقره (1ag-nps)، µg/l1 نیترات نقره(1agno3) ، µg/l20 نانوذرات نقره(20ag-nps)، µg/l20 نیترات نقره (20agno3) و گروه شاهد به مدت 10 روز اجرا شد. نمونه برداری از کبد ماهیان در روزهای 1، 5 و 10 (پایان آزمایش) برای انجام آنالیز های بیان ژن متالوتیونئین صورت گرفت. بافت آبشش نیز در پایان روز 10 به منظور مطالعات آسیب شناسی بافتی در فرمالین 10% تثبیت شد. خون گیری از ماهیان پس از 1 و 10 روز درمعرض گذاری صورت گرفت و شاخص های مرسوم خون شناسی مورد ارزیابی قرارگرفت. ابتدا توالی قسمتی از ژن متالوتیونئین (62 جفت باز) برای نخستین بار در گربه ماهی رنگین کمان شناسایی شد. شدت بیان نسبی ژن متالوتیونئین در بافت کبد به روش real-time pcr با استفاده از ژن کنترل داخلیs 18اندازه گیری شد که به طور معناداری در همه زمان ها در تیمار 20ag-nps بالاتر از گروه شاهد بود )05/0(p<. مهم ترین تغییرات بافت شناسی ایجاد شده در آبشش در اثر مواجهه با نانوذرات و نیترات نقره شامل هایپرپلازی، کوتاه شدن و حلقه شدن تیغه های ثانویه بود. میزان هموگلوبین، هماتوکریت و تعداد گلبول قرمز (rbc) در تیمار 20ag-nps در روز اول افزایش یافت )05/0(p<؛ در حالی که در روز دهم تفاوت معناداری بین تیمار ها مشاهده نشد )05/0(p>. در هر دو زمان بررسی، شاخص های ثانویه خون شناسی تغییرات معناداری نشان نداد )05/0(p>. بر اساس نتایج این مطالعه، سمیت نانوذرات نقره به خصوص در غلظت بالا بر روی این گربه ماهی بدیهی است و بنابراین لازم است اثرات جانبی نانوذرات-نقره به عنوان یک ترکیب ضد میکروبی در صنعت آبزی پروری مورد توجه قرار گیرد. کلمات کلیدی: نانوذره نقره، ویژگی خون شناسی، آبشش، متالوتیونئین، گربه ماهی رنگین کمان، pangasianodon hypophthalmus.